BAZYLIKA ŚW. WINCENTEGO A PAULO
Bygdoszcz, al. Ossolińskich 2
Księża Misjonarze Św. Wincentego a Paulo przybyli do Bydgoszczy w 1923 r. W marcu następnego roku rozpoczęto prace przygotowawcze pod budowę kościoła i Domu Zgromadzenia wg projektu poznańskiego architekta Adama Ballenstedta. Zgromadzenie nie mogło z własnych środków wybudować kościoła. Ofiarność bydgoszczan również nie zaspokajała potrzeb budowy. Dlatego pierwszy proboszcz, ks. Antoni Mazurkiewicz i jego następca, ks. Ludwik Moska, wielokrotnie wyjeżdżali do Stanów Zjednoczonych, a ofiary stamtąd przywożone przeznaczali na budowę. 28. października 1935 roku zakończono prace budowlane. Do wybuchu II wojny światowej kopułę pokryto dachem i pobudowano wewnętrzne schody łączące Dom Zgromadzenia z kościołem.
Dnia 5. września okupant zajął Dom Zgromadzenia plądrując go. W „Krwawą Niedzielę”, 9 września, Na Starym Rynku zostali rozstrzelani pracujący w parafii: ks. Piotr Szarek i ks. Stanisław Wiorek. W lesie gdańskim zostali rozstrzelani: proboszcz i superior Domu ks. Jan Wagner i ks. Hieronim Gintrowski. Do obozu koncentracyjnego zostali wywiezieni: ks. Kazimierz Całka i ks. Edward Brandys. 14. września dom przejął niemiecki sztab wojskowy, a 16. września zamknięto kościół. Przeznaczono go na magazyn dla niemieckich wojsk i policji. Szaty i naczynia liturgiczne rozkradziono i zniszczono. Planowano rozebrać świątynię pod pretekstem zawalenia się. W 1945 Niemcy wycofując się z Bydgoszczy podpalili kościół. Płonął trzy dni. Wkraczające wojska radzieckie ostrzelały kościół pociskami artyleryjskimi, poważnie uszkadzając kopułę i wywołując pożar mieszkalnej części poddasza.
W 1949 r. ks. Prymas Stefan Kardynał Wyszyński poświęcił figurę św. Ludwiki de Marillac, Współzałożycielki Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia. Do połowy lat 60-tych władze państwowe odmawiały Parafii realizacji Planów odbudowy kościoła. W 1962 r. patronat nad wystrojem wnętrza świątyni objął prof. Wiktor Zin z Krakowa. W dniach 22 i 23 września 1967 r. Mszę św. celebrował i Słowo Boże wygłosił Metropolita Krakowski Ks. Kardynał Karol Wojtyła, który przebywając w Bydgoszczy mieszkał w Domu Księży Misjonarzy. 3. czerwca 1997 Papież Jan Paweł II ogłosił kościół BAZYLIKĄ MNIEJSZĄ.
Na szczególną uwagę w świątyni zasługują:
Dnia 5. września okupant zajął Dom Zgromadzenia plądrując go. W „Krwawą Niedzielę”, 9 września, Na Starym Rynku zostali rozstrzelani pracujący w parafii: ks. Piotr Szarek i ks. Stanisław Wiorek. W lesie gdańskim zostali rozstrzelani: proboszcz i superior Domu ks. Jan Wagner i ks. Hieronim Gintrowski. Do obozu koncentracyjnego zostali wywiezieni: ks. Kazimierz Całka i ks. Edward Brandys. 14. września dom przejął niemiecki sztab wojskowy, a 16. września zamknięto kościół. Przeznaczono go na magazyn dla niemieckich wojsk i policji. Szaty i naczynia liturgiczne rozkradziono i zniszczono. Planowano rozebrać świątynię pod pretekstem zawalenia się. W 1945 Niemcy wycofując się z Bydgoszczy podpalili kościół. Płonął trzy dni. Wkraczające wojska radzieckie ostrzelały kościół pociskami artyleryjskimi, poważnie uszkadzając kopułę i wywołując pożar mieszkalnej części poddasza.
W 1949 r. ks. Prymas Stefan Kardynał Wyszyński poświęcił figurę św. Ludwiki de Marillac, Współzałożycielki Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia. Do połowy lat 60-tych władze państwowe odmawiały Parafii realizacji Planów odbudowy kościoła. W 1962 r. patronat nad wystrojem wnętrza świątyni objął prof. Wiktor Zin z Krakowa. W dniach 22 i 23 września 1967 r. Mszę św. celebrował i Słowo Boże wygłosił Metropolita Krakowski Ks. Kardynał Karol Wojtyła, który przebywając w Bydgoszczy mieszkał w Domu Księży Misjonarzy. 3. czerwca 1997 Papież Jan Paweł II ogłosił kościół BAZYLIKĄ MNIEJSZĄ.
Na szczególną uwagę w świątyni zasługują:
- marmurowe pilastry wokół wewnętrznych ścian rotundy
- mozaiki na ścianach i suficie prezbiterium
- krucyfiks z zespołem figuralnym Św. Wincentego a Paulo w ołtarzu głównym
- „Drzwi Błogosławieństw” wg projektu rzeźbiarza artysty Michała Kubiaka
- stiuki na wewnętrznej stronie kopuły stylizowane na kwiaty polskie, z których największe mają 2 m średnicy i ważą przeszło 300 kg
- u podstawy latarni umieszczono mozaikowy napis (widoczny na jednym ze zdjęć), który jest Hasłem Zgromadzenia Misji: EVANGELIZARE PAUPERIBUS MISIT ME – głosić Ewangelię ubogim posłał mnie Pan (wysokość od posadzki do Wierzchołka krzyża na kopule wynosi 64 m, ciężar całej kopuły wynosi 2.200 ton)
[skrót opracowania ks. Tadeusza Wojtonisa CM]